Baťa zniknie z centrum Liberca
Fot. Ota Bartovský / MAFRA / idnes.cz
Jedną z najbardziej znanych architektonicznych dominant Liberca jest modernistyczny wieżowiec firmy Baťa przy Soukenném náměstí. Niestety z końcem lutego 2021 roku „kultowy“ szyld zniknie z jego fasady. Właściciel budynku, nie przedłużył obuwniczemu gigantowi umowy na wynajem.
Liberecki wieżowiec z lat 1931-32, jeden z najbardziej znanych symboli międzywojennej Republiki Czechosłowackiej, od prawie dziewięćdziesięciu lat mieścił salon obuwniczy. Zliński przedsiębiorca Tomáš Baťa w 1930 roku kupił działkę w centrum Liberca i w miejscu starszych zabudowań wzniósł nowoczesny dom handlowo-usługowy, wzorowany na praskim „pałacu Baťy“ przy tamtejszym placu św. Wacława. Projekt powstał w należącym do firmy biurze architektonicznym kierowanym przez Vladimíra Karfíka. Liberecki budynek był najwyższym spośród domów handlowych należących do firmy Baťa w Republice Czeskiej, a według niektórych autorów, również w Europie. Wynikało to m.in. z faktu, że właścicielowi nie udało się wykupić okolicznych działek i niewystarczającą szerokość budynku postanowił zrekompensować jego wysokością. Spotkało się to z niezadowoleniem części mieszkańców miasta, a lokalna prasa pisała o „wykrzykniku“ Baťy, który miał „zamroczyć“ spokojne dotąd miasto.
Budynek pozostawał własnością Baťy do 1945 roku. Po II wojnie światowej nadal sprzedwano tu obuwie, choć wieżowiec, podobnie jak samą firmę, upaństwowiono, a jej nazwa została zmieniona tak, aby nie przypominała nazwiska „kapitalisty“. Dopiero po 1993 roku na budynku znów pojawił się dawny szyld. Właścicielem obiektu została należąca do grupy Baťa deweloperska spółka Heritage Real Estate z siedzibą w Zlínie. Sprzedawca obuwia zajął trzy piętra, a na pozostałych mieściły się m.in kancelaria prawna, biuro sprzedaży nieruchomości i siedziba sklepu internetowego.
Liberecki wieżowiec nie jest jedynym budynkiem opuszczonym w ostatnich latach przez firmę Baťa. Konkurencja taniego obuwia z Azji oraz przenoszenie sprzedaży do galerii handlowych doprowadziły do zamknięcia sklepów, m.in. w Turnovie w 2012 roku, w Ostrawie w 2016 czy w Ołomuńcu na początku tego roku. Również w Libercu Baťa zamierza przenieść salon sprzedaży do pobliskiego centrum handlowego.
Właściciel libereckiego wieżowca ma w planach kapitalny remont obiektu, po którym częściowo zmieni się jego przeznaczenie. Na parterze miałaby znaleźć się kawiarnia, a pomieszczenia na piętrach mają być wynajmowane różnym firmom. Przedstawiciel spółki zapewnia, że remont nie spowoduje większych zmian w wyglądzie zewnętrznym budynku, który od 1958 znajduje się w rejestrze zabytków. Pomimo tego, że z budynku zniknie słynny szyld, liberecki krajoznawca Marek Řeháček przewiduje, że mieszkańcy nadal będą używać jego dawnej nazwy, tak jak działo się to przez 40 lat rządów komunistów.