Upamiętniali poległych

     W dzisiejszym wydaniu Gazety Ząbkowickiej kończymy temat niemieckich pomników wojennych w powiecie ząbkowickim. Do tej pory prześledziliśmy ciekawe pomniki, jakie wybudowano m.in. w Henrykowie, Kamieńcu Ząbkowickim, czy w Brzeźnicy. Jednak najwięcej taki postumentów stanęło w Ząbkowicach Śl. O tym dla kogo je budowano pisze Kamil Pawłowski.

Srebrna Góra

     Pomnik w Srebrnej Górze został wzniesiony w bliskiej odległości od plebanii, przy drodze. Jest on wkomponowany w skarpę podtrzymującą biegnącą wyżej drogę. Powstał w 1925 r. Ze względu na to, że w ówczesnym miasteczku nie było oficjalnego rynku, większe uroczystości państwowe, rocznicowe i inne, odbywały się właśnie przy tym pomniku.

Stary Henryków

     W tej miejscowości znajduje się pomnik o wyjątkowym wymiarze i formie. Został wzniesiony w murze kościelnym, od strony dużego placu będącego niegdyś miejscem obchodów wszystkich ważniejszych uroczystości. Z placu udajemy się ku górze niewielkimi schodkami. Na szczycie, we frontowej ścianie pomnika, widnieje sylwetka poległego żołnierza, w pełnym umundurowaniu. Pierwotnie był to żołnierz niemiecki z okresu I wojny światowej, a pomnik pozbawiony był polskich symboli narodowych. Po II wojnie światowej umieszczono na nim trzy białe orły.

 

Ząbkowice Śląskie

     Zdecydowanie najwięcej pomników, które miały upamiętniać poległych w walkach żołnierzy znajdowało się w Ząbkowicach Śląskich. Jako pierwszy powstał nagrobek na cmentarzu przy ul. 1 Maja w formie sześcianu, ustawiony na mogile, w której złożono szczątki 30 pruskich i 53 austriackich żołnierzy, który zmarli w miejscowym lazarecie w 1866 r. Pomnik upamiętniał zatem wojny prusko-austriackiej. Obiekt ten zachował się do dzisiaj.

     Po zakończeniu wojen o zjednoczenie Niemiec z lat 1866-1871 i powstaniu cesarstwa, w Ząbkowicach zawiązało się Towarzystwo Kombatantów, które w swojej działalności dbało o pamięć o dniach wojny. W związku z tym, zainicjowano powstanie w mieście pomnika, który miał wspomniane wojny, a raczej poległych w nich upamiętniać. Pomnik stanął w parku, przy murach miejskich, przy obecnym placu Jana Pawła II. Został on wykonany w formie obelisku, umieszczono go na cokole, na którym zabraknąć nie mogło symboli narodowych, tj. krzyża żelaznego, korony cesarskiej oraz liści wawrzynu. W ozdobnych medalionach przedstawiono popiersia cesarzy: Wilhelma I i Fryderyka III. Na szczycie obelisku umieszczono pruskiego orła z rozłożonymi skrzydłami. Po jakimś czasie przy pomniku ustawiono armaty.

     W 1932 r. postanowiono upamiętnić także poległych w czasie pierwszej wojny światowej. W związku z tym, architekt miejski Bruno Wilde wykonał projekt przebudowy istniejącego pomnika, który miał łączyć w sobie nową i starą funkcje. W wyniku tej realizacji, powstało duże założenie, w centrum którego umieszczono stary pomnik, otaczając go modernistyczną rotundą. W prześwitach rotundy ustawiono armaty. W takiej formie pomnik przetrwał do zakończenia II wojny światowej, kiedy to przemianowano go na Pomnik ku czci Bohaterskiej Warszawy. Później w jego miejscu stanęła fontanna, dziś natomiast nie ma po nim żadnego śladu.

     Inny ciekawy w swojej formie pomnik, został wzniesiony we wnętrzu kościoła ewangelickiego, dziś kościoła Sióstr Klarysek. Stanął on w prezbiterium i składał się z wyrastających z podstawy trzech cokołów, na których wyryto imiona i nazwiska poległych w pierwszej wojnie światowej, członków miejscowej Gminy Ewangelickiej.

Kamil Pawłowski
CMS by Quick.Cms| Projekt: StudioStrona.pl