Ząbkowickie pierniki

     Niedawno zakończył się okres Bożego Narodzenia, a wraz z nim z naszych stołów zaczynają znikać pierniki. Łakocie te nierozerwalnie związane są z Bożym Narodzeniem, choć w swojej długiej historii pełniły one również inne funkcje. Nie służyły jedynie za słodki przysmak, ale również za prezent oraz dekorację. Pierniki zajmowały szczególne miejsce w miastach śląskich, zwłaszcza w głównych ośrodkach piernikarstwa, jakimi były: Nysa, Świdnica i Wrocław. Co prawda w Ząbkowicach Śl. nie istniał nigdy osobny cech piernikarzy, jednak również to miasto może poszczycić się swoją długą, bo ponad 500-letnią tradycją wypieku pierników.

Piernik w Ząbkowicach w XVI wieku

     Jedne z najstarszych informacji, dotyczące wypiekania pierników w Ząbkowicach, pochodzą z roku 1503. 10 stycznia 1503 r. książęta ziębiccy Albrecht i Karl potwierdzili na prośbę rady miasta przywilej dotyczący znajdującego się na rynku stołu do sprzedaży pierników (Kuchentisch). W dokumencie zaznaczono, że w mieście może pracować tylko jeden piernikarz, którego tu określono jeszcze archaicznym zwrotem Küchler.

     Zwierzchność nad działalnością piernikarza została złożona w ręce burmistrza i rady miejskiej, którzy w razie niewypełniania przez piernikarza obowiązków mogli nałożyć na niego określone kary. Dwa lata wcześniej w dokumencie datowanym na „wtorek po św. Wawrzyńcu” książęta ziębiccy Karl, Albrecht i Georg potwierdzili przywileje ząbkowickiego cechu piekarzy, do którego w wieku XIX włączono również pracujących w mieście piernikarzy. Potwierdzenia wspomnianych nadań i przywilejów przypadają na jeden z najlepszych okresów w historii miasta, na czas panowania książąt podiebradowiczów.

Epitafium rodziny Hasse

     W połowie XVI wieku w mieście działała rodzina piernikarzy Hase. Epitafium członków tego rodu zachowało się na przyporze prezbiterium kościoła św. Anny (zdjęcie). Umieszczona na nim inskrypcja upamiętnia zmarłego w 1548 r. Caspara Hasse, mieszczanina i piernikarza (Bürger und Pfferfer-Küchler), jego żonę Marthę Thiler (zm. 1532) oraz ich syna Stenzela Hase (zm. 1577) mieszczanina i piernikarza, jak również jego żonę Dorothe (zm. 1578).

     Płyta główna jest bogato dekorowana ornamentem okuciowym i roślinnym. W dolnej części prostokątna płyta z napisem, a wyżej trzy owalne medaliony z inskrypcjami oraz gmerk z literami SH. W nastawie zostały przedstawione kłosy zboża, co wyraźnie nawiązuje do fachu, jakim trudnili się członkowie upamiętnionej rodziny. Kłosy związuje wstęga z łacińską sentencją: Spes altera Vita (Nadzieja zmienia życie). Jest prawdopodobne, że to właśnie rodzina Hasse była jedyną pracującą wówczas w mieście, na podstawie wspomnianego wcześniej przywileju, rodziną piernikarską.

Kamil Pawłowski – Gazeta Ząbkowicka